Για εμάς τους ιατρούς ο τομέας της γονιμότητας έχει πολλές κατακτημένες αλήθειες αλλά και σκοτεινά πεδία, στα οποία δεν έχουμε καταφέρει να ρίξουμε το φως της γνώσης.
Οι μελέτες έχουν δείξει ότι 2 στα 10 ζευγάρια προσπαθούν να τεκνοποιήσουν επί ένα χρόνο χωρίς επιτυχία. Το 20% αυτών πάσχουν από κάποιες παθήσεις που μπορούν να θεραπευτούν. Ωστόσο 1 στα 10 ζευγάρια εμφανίζουν ιδιοπαθή υπογονιμότητα. Δηλαδή, η αιτία της υπογονιμότητας είναι άγνωστη.
Παθήσεις:
- Ενδομητρίωση: μία από τις συχνότερες αιτίες υπογονιμότητας στις γυναίκες. Γυναίκες με ενδομητρίωση ενδεχομένως έχουν ωάρια υποδεέστερης ποιότητας.
- Ινωμυώματα: ο αριθμός, η θέση και το μέγεθός τους επηρεάζουν την σύλληψη στη γυναίκα.
- Πολυκυστικές ωοθήκες: επηρεάζουν την ωορρηξία και την ποιότητα των ωαρίων.
- Στους άνδρες, παθήσεις όπως οι “παρωτίτιδα” η κρυψορχία, η κιρσοκήλη και ο παρατεταμένος υψηλός πυρετός προκαλούν καταστολή της σπερματογένεσης. Επίσης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η ηπατική ανεπάρκεια, ο σακχαρώδης διαβήτης και νευρολογικά νοσήματα σχετίζονται με την ανδρική υπογονιμότητα.
- Οι νεοπλασίες στο αίμα, οι όγκοι στους όρχεις και η χρωμοσωμιακές ανωμαλίες ευθύνονται επίσης για τα προβλήματα γονιμότητας.
Ανατομικές βλάβες:
- Εκ γενετής δυσπλασίες στα γυναικολογικά όργανα ή τους όρχεις.
- Τραυματισμοί στα γεννητικά όργανα του άνδρα μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον ιστό των όρχεων (παρέγχυμα).
- Βλάβες που οφείλονται σε χειρουργικές επεμβάσεις ή λοιμώξεις
Λοιμώξεις: Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως τα χλαμύδια επηρεάζουν τη γονιμότητα καθώς παραμένουν για πολύ καιρό αδιάγνωστα, οπότε και αθεράπευτα. Άλλες λοιμώξεις που σχετίζονται με την υπογονιμότητα είναι η βλενόρροια, η σαλπιγγίτιδα και η φλεγμονή στους όρχεις (επιδιδυμήτιδα).
Ηλικία: με την πάροδο του χρόνου αρχίζουν να υπολειτουργούν οι ωοθήκες στις γυναίκες. Στους άνδρες, η υποβάθμιση της ποιότητας του σπέρματος ξεκινά πιο αργά.
Βάρος: Η παχυσαρκία σε ποσοστό 15% ευθύνεται για την εκδήλωση υπογονιμότητας τόσο στους άνδρες, όσο και τις γυναίκες. Από την άλλη, το μειωμένο βάρος επηρεάζει την ωορηξία, ενώ διαταράσσει τον κύκλο της γυναίκας προκαλώντας αμηνόρροια.
Κάπνισμα: Το κάπνισμα επηρεάζει την ποιότητα των ωαρίων. Στους άνδρες ο καπνός του τσιγάρου επηρεάζει τη σπερματογένεση και την ωρίμανση των σπερματοζωαρίων.
Άγχος: Επιδρά στη γονιμότητα έμμεσα. Το στρεσαρισμένο ζευγάρι κάνει λιγότερο σεξ ενώ ο άνδρας έχει χαμηλότερης ποιότητας στύσεις.
Κόπωση: Η καθημερινή επίπονη, εξαντλητική σωματική άσκηση ενδέχεται να προκαλέσει διαταραχές στον κύκλο της γυναίκας.
Συχνότητα συνευρέσεων: Η συχνή εκσπερμάτιση βελτιώνει τα χαρακτηριστικά του σπέρματος.
Θερμότητα: Τα στενά εσώρουχα και παντελόνια, το λάπτοπ στα πόδια, το τζακούζι και άλλες συνήθειες που αυξάνουν τη θερμοκρασία στην περιοχή των γεννητικών οργάνων μειώνουν τον αριθμό των σπερματοζωαρίων.
Χημειοθεραπεία/ Ακτινοθεραπεία: Είναι πιθανό να προκαλέσουν μη αντιστρεπτή βλάβη στον όρχι ή και την ωοθήκη. Γι’ αυτό στους ασθενείς συστήνεται η “φύλαξη” σπερματοζωαρίων ή ωαρίων ή και ωοθηκικών ιστών πριν την έναρξη της θεραπείας.
Χημικά: Ο μόλυβδος και άλλες χημικές ουσίες επηρεάζουν την γονιμότητα τόσο της γυναίκας όσο και του άνδρα. Χαρακτηριστικά, από τη δεκαετία του ’50 που εισήχθησαν τα φυτοφάρμακα στις καλλιέργειες, άρχισε παγκοσμίως να μειώνεται ο αριθμός των σπερματοζωαρίων.